نکاتی که باید درباره غربالگری سه ماهه دوم بارداری بدانید

غربالگری سه ماهه دوم بارداری

غربالگری سه ماهه دوم بارداری، معمولا بین هفته‌ی ۱۵ و ۲۰ بارداری انجام می‌شود. در حالت ایده‌آل، این آزمایش باید هماهنگ با غربالگری سه ماهه اول بارداری باشد. این ترکیب به عنوان غربالگری یکپارچه یا متوالی شناخته می‌شود. اما اگر فرصت غربالگری سه ماهه اول را از دست داده‌اید، غربالگری دوم همچنان می‌تواند اطلاعات خوبی را در اختیار شما قرار دهد.

این آزمایش‌های غربالگری به شما کمک می‌کنند احتمال داشتن بیماری‌های ژنتیکی و نقص‌های مادرزادی را ارزیابی کنید. نتایج می‌توانند به شما کمک کنند که تصمیم بگیرید برای اطمینان از سلامت کودکتان آیا آزمایش آمینوسنتز نیز بدهید یا خیر.

آزمایش‌های غربالگری به شما نشان می‌دهند که چقدر ممکن است کودک شما شرایط خاصی داشته باشد، اما تنها آزمایش آمینوسنتز است که می‌تواند مشخص کند آیا کودک واقعا به شرایط خاصی دچار هست یا خیر. در حالی که غربالگری سه ماهه دوم بارداری هیچ خطری برای مادر و کودک ندارد، آمینوسنتز خطر ناچیز سقط جنین را در بر دارد.

چطور می‌توانید آزمایش مناسب خود را تشخیص دهید؟  

در حال حاضر کنگره بیماری‌های زنان و زایمان آمریکا، توصیه می‌کند که زنان در هر سنی، هر دو آزمایش غربالگری بارداری را انجام دهند. متخصص نیز باید جایگزین‌های دیگر و مزایا و معایب هریک را با بیمار در میان بگذارد. اگر به اطلاعات بیشتری نیاز داشتید، می توانید به یک مشاور ژنتیکی یا پزشک مادر و جنین مراجعه کنید. اما در نهایت تصمیم اینکه کدام آزمایش ها را انجام دهید، کاملا شخصی و وابسته به نظر خود شماست.

بسیاری از زنان، آزمایش غربالگری سه ماهه اول بارداری را انجام داده و سپس براساس نتایج آن تصمیم می‌گیرند که چه آزمایش‌های دیگری را انجام دهند. آزمایشاتی که کمک می‌کند متوجه شوند، کودکشان در خطر ابتلا به بیماری ژنتیکی و یا بیماری ای است که با غربالگری تشخیص داده نمی‌شود. و یا شاید بخواهند تا جای ممکن از سلامت کودک آگاه شوند و حاضر به پذیرفتن خطرات سقط هستند. در نهایت برخی افراد آزمایش‌های غربالگری را انجام می‌دهند و برخی نه.

آزمایش غربالگری چگونه انجام می‌شود؟

غربالگری معمولا با یک آزمایش خون در هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود. نمونه خون به آزمایشگاه می‌رود و در عرض یک هفته نتیجه به شما اعلام می‌شود. این آزمایش میزان چهار ماده را در خون شما مشخص می‌کند:

AFP: آلفا فتو پروتئین، پروتئینی است که توسط جنین تولید می‌شود.

hCG: یک هورمون تولید شده جفت است.

استریول: استریول یک هورمون تولید شده توسط جنین و جفت است.

inhibin-A: یک هورمون تولید شده توسط جفت است.
 
AFP بالا می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. جنین در طول بارداری AFP تولید می‌کند و مقدار مشخصی از آن باید از جفت به خون مادر نفوذ کند. اگر این میزان از حد انتظار بیشتر باشد، به این معناست که احتمالا بیش از یک نوزاد را باردار هستید و یا سن جنین از آنچه که فکر می‌کنید بیشتر است. اما در برخی موارد، این می‌تواند نشانه حفره‌ای غیرعادی در سر، شکم و یا ستون فقرات جنین باشد که AFP را نشت می‌دهد. در موارد نادر نیز نشان از مشکل کلیوی دارد و گاهی نیز هیچ یک از اینها نیست.
 
AFP پایین، استریون پایین، hCG بالا و inhibin-A بالا، مرتبط با خطر سندروم داون هستند. سطوح پایین سه مورد اول، به این معناست که کودک با احتمال زیادی در معرض داشتن تریزومی ۱۸ است، یک ناهنجاری مزمن‌تر، اما غیر رایج.

بعضی نتایج نیز بیانگر این هستند که شما ممکن است در معرض خطر بالایی برای مشکلاتی مثل زایمان زودرس، محدودیت رشد داخل رحمی یا سقط جنین هستید. دانستن اینها می‌تواند به شما و پزشکتان کمک کند که بیشتر به دنبال یافتن علائم مشکلات یا خطرات باشید.

نتایج چگونه محاسبه می‌شوند؟

برای تعیین خطر ابتلای نوزاد به سندروم داون یا تریزومی ۱۸، میزان هر ماده، همراه با سن حاملگی و سن شما در یک فرمول قرار می‌گیرند. سن شما نیز یک عامل به حساب می‌آید، چرا که اگرچه هرکسی ممکن است فرزندی با ناهنجاری کروموزومی داشته باشد، اما خطر ابتلا به آن با افزایش سن مادر بالا می‌رود.

برای تعیین خطر ابتلا به نقص مجرا‌های عصبی، سطح AFP به همراه سن حاملگی و سن شما و چند فاکتور دیگر در یک فرمول محاسبه می‌شوند.

اگر آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری را به عنوان بخشی از غربالگری یکپارچه داشته باشید، نتایج آن با آزمایش‌های سه ماهه اول ترکیب خواهند شد و ارزیابی دقیق‌تری به شما ارائه می‌شود.

نتایج آزمایش غربالگری چقدر دقیق هستند؟

غربالگری سه ماهه دوم بارداری، همه‌ی عوامل برای ابتلای نوزاد به بیماری‌های ژنتیکی را بررسی نمی‌کند، بنابراین ممکن است آزمایش به شما بگوید احتمال ابتلا به این بیماری‌ها کم است در حالی که نوزاد به آن مبتلا باشد. این نتیجه منفی کاذب نامیده می‌شود و ممکن است شما را در تصمیم گیری دچار اشتباه کند.

از طرف دیگر، این تست ممکن است کودک شما را در معرض ابتلا به این بیماری‌ها نشان دهد در حالی که حال نوزاد خوب است و این یک نتیجه‌ی مثبت کاذب است. این اتفاق نیز باعث می‌شود شما به سراغ آزمایش‌های بیشتری بروید و سلامت کودک را بی دلیل در خطر قرار دهید.
 
آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری، حداقل ۷۰ درصد از کودکان مبتلا به تریزومی ۱۸ و ۸۵ درصد مبتلایان به ناهنجاری‌های عصبی را تشخیص می‌دهد؛ و در مورد سندروم داون، این آزمایش حدود ۸۱ درصد نوزادان مبتلا را تشخیص می‌دهد.

این بدان معناست که اگر شما کودک مبتلا به سندروم داون را باردار باشید، ۸۱ درصد احتمال دارد که این آزمایش بیماری را به شما نشان بدهد. در مورد درصد احتمال ابتلا به تریزومی ۱۸ و اختلال‌های مجرای عصبی نیز به همین معناست. در واقع می خواهیم بگوییم  که نتیجه‌ی مثبت آزمایش مثلا در مورد سندروم داون، به این معنا نیست که کودک ۸۱ درصد احتمال دارد به بیماری مبتلا باشد.
 
این آزمایش همچنین ۵ درصد احتمال اشتباه مثبت دارد. یعنی ممکن است پاسخ یک بیماری مثبت باشد و درواقع هیچ مشکلی وجود نداشته باشد. در این صورت، ۵ درصد از کودکانی که در معرض این آزمایش قرار می‌گیرند و نتیجه‌ی مثبتی را دریافت کرده‌اند، در واقع سالم هستند. براساس این نتیجه مثبت اشتباه، مادران ممکن است به دنبال آزمایشات دیگر بروند که می‌تواند سلامت جنین سالم را تهدید کند. 

در نهایت برای تصمیم گیری در رابطه با انجام آزمایشات بیشتر، با مشاور ژنتیکی و پزشک متخصص مادر و جنین مشورت کنید. از آنها بخواهید مزایا و معایب و خطرات آزمایشات را برای شما بازگو کنند و بعد به سراغ آزمایش های بعدی بروید.

به احتمال زیاد به شما پیشنهاد می‌شود به سراغ آزمایش سطح دوم یا هدفمند بروید.

اگر سطح AFP بالایی داشته باشید، آزمایش سونوگرافی غربالگری به شما تجویز می‌شود. این کار به شما و پزشکتان امکان می‌دهد که ستون فقرات و سایرت قسمت‌های بدن جنین را بررسی کنند و همچنین تشخیص دهند که آیا دوقلو دارید یا خیر.
 
اگر کودک شما بر اساس آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری، مبتلا به نقص مادرزادی تشخیص داده شود و شما تصمیم بگیرید بارداری را ادامه دهید، تیم پزشکی قادر خواهد بود وضعیت شما را در طول بارداری تحت نظر قرار دهد تا زمانی که کودک به دنیا بیایید و روی او جراحی انجام شود.

اگر کودک مبتلا به سندروم داون یا تریزومی ۱۸ تشخیص داده شود، سونوگرافی می‌تواندبه پزشک نشانه‌های بیشتری از بیماری نشان دهد. این نشانه‌ها شامل علائم مربوط به ماهیچه‌ها، مشکل کلیوی، وجود بافت پشت گردن نوزاد، یا هرگونه نشان فیزیکی غیرعادی در بدن نوزاد است.

مشاهده‌ی هریک از این نشان‌ها بیانگر نقص در کودک خواهد بود، اما نتیجه هنوز قطعی نیست. در نهایت آزمایش آمینوسنتز است که با احتمال تشخیص ۹۹ درصد به شما پیشنهاد می‌شود. انجام این آزمایش بستگی دارد که آگاهی از سلامت جنین چقدر برای شما مهم باشد، زیرا احتمال کمی وجود دارد که این آزمایش موجب سقط جنین شود.  


منبع: سایت ستاره